Update: de raadsvergadering van 30 juni is aan dit stuk toegevoegd.
Raadsvergadering 2 juni 2022
Op donderdag 2 juni was er een volle tribune bij de raadsvergadering, omdat punt 7 van de agenda veel had losgemaakt bij vrijwilligers uit De Wolden. Opiniërend werd het voorstel voor de toekomst voor het ophalen van Oud Papier en Karton (OPK) behandeld. Hoe kijkt GroenLinks De Wolden hier tegenaan?
Volgens het onderzoek in opdracht van het college kan het ophalen van het OPK goedkoper, veiliger, efficiënter en zonder hulp van vrijwilligers. Opbrengst voor de vrijwilligers vanuit de afvalstoffenheffing zoals nu gebeurt, mag niet meer. Het moet kostendekkend zijn en dat is het met een vaste prijs per gewicht niet (meer). Ook aan het gedoogbeleid rondom OPK komt een einde met het verbod op het aanbieden van OPK naast de container.
Vrijwilligers buitenspel gezet
De dagen vooraf aan de vergadering kwamen vanuit verschillende kanalen berichten van bezorgde vrijwilligers bij GroenLinks De Wolden binnen die zich buitenspel en in de steek gelaten voelden door het voorstel vanuit het college. Ondanks de gefaseerde financiële compensatie van 3 jaar voor vrijwilligers wegens het wegvallen van de inkomsten uit OPK om zo tijd te krijgen alternatieve inkomsten te genereren, zien vrijwilligers geen toekomst in dit duurzame en toekomstbestendige voorstel.
Tijdens de raadsvergadering van 30 juni wordt een besluit genomen over wat er met het ophalen van het OPK gaat gebeuren. Het voorstel werd nu vooral besproken om inzicht te krijgen hoe de raad hier tegenaan kijkt.
GroenLinks De Wolden blijft kritisch
GroenLinks De Wolden vraagt zich af hoe duurzaam en toekomstbestendig dit voorstel is. Er is niets mis met moderniseren, situaties veiliger maken, regelgeving verduidelijken en waar het kan kosten besparen. Integendeel, het voorstel klinkt in basis prima. Maar zoals al tijdens de reactie op het regeerakkoord was aangegeven, blijft GroenLinks kritisch.
Als het OPK niet meer naast de container aangeboden mag worden, waar blijft dit dan? En als vrijwilligers geen inkomsten meer kunnen halen uit het ophalen van OPK, waar halen zij die inkomsten dan wel vandaan? Wat is het alternatief?
Eline Kippers- van Lint zet alle argumenten op een rij
Fractievoorzitter Eline Kippers - van Lint hield namens GroenLinks De Wolden een betoog waarin niet alleen deze vragen naar voren kwamen, maar ook zorgen over de gevolgen van dit voorstel werden uitgesproken.
Ze stipte bijvoorbeeld aan dat argumenten zoals veiligheid en tekort aan vrijwilligers nu geen rol spelen, aangezien er vrijwel nog nooit ongelukken zijn gebeurd en op sommige plekken meer vrijwilligers zijn dan er nu worden ingezet. Bovendien wordt het aan de weg zetten van OPK gestimuleerd doordat men weet dat geld voor OPK naar eigen scholen, verenigingen en dorpshuizen gaat. Met dit geld worden mogelijkheden voor inwoners vergroot en help je de gemeenschap. Daarnaast bevordert dit het recyclen van OPK en kan dit dienst doen als grondstof binnen een circulaire economie. Het ophalen van OPK door vrijwilligers vindt GroenLinks De Wolden een mooi voorbeeld van burgerparticipatie waar de gemeenschap direct van profiteert.
Zonder de opbrengst vanuit OPK, zijn vrijwilligersorganisaties 20% tot 75% van het geld kwijt, dat nu nog meegenomen wordt in hun begroting voor bijvoorbeeld vieringen zoals kerst en Sinterklaas, maar ook onderhoud en het organiseren van activiteiten. Goede alternatieven om dit financiële gat op te vangen zijn er nog niet, doordat het gemiddeld om bedragen tussen de €600,- en €2000,- per jaar gaat. Dat zijn bedragen die niet makkelijk op te vangen zijn voor vrijwilligersorganisaties.
In het onderzoek is voor oplossingen gekeken naar steden zoals Meppel en Assen waar de overstap naar zijladers zonder inzet van vrijwilligers al gemaakt is. Maar is De Wolden als plattelandsgemeente wel te vergelijken met deze steden om tot een goed alternatief te komen? En zijn de scholen, verenigingen en dorpshuizen niet altijd al bezig met het zoeken van mogelijkheden voor meer inkomsten?
Vestzak broekzak beleid
Weegt het verlagen van de afvalstoffenheffing, van hooguit een paar euro per huishouden, echt op tegen de impact voor deze vrijwilligers en indirect ook andere inwoners, die veel meer moeten inleveren? Want ouderbijdragen en lidmaatschap zullen duurder moeten worden, terwijl al het andere ook al duurder wordt. En het overtollig OPK dat nu niet meer naast de container mag, moet nu door de inwoner zelf naar de milieustraat worden gebracht. Willen we daarmee het risico nemen dat we in De Wolden terug gaan naar een wegwerpmaatschappij, terwijl we circulaire economie willen bevorderen?
Gemeente De Wolden wil een meer ondersteunende rol spelen, mogelijkheden vergroten en burgerparticipatie bevorderen. Dan zouden we als gemeente toch juist blij moeten zijn met deze vrijwilligers? En dan moeten we ze toch niet zo laten vallen en de pijn alleen een beetje willen verzachten met een overgangsregeling? Als gemeente wil je vertrouwen van je inwoners, dan mag de gemeente ook wel wat meer vertrouwen in zijn inwoners tonen!
Het mag duidelijk zijn dat het voorstel zonder goed alternatief voor de vrijwilligers en een degelijke oplossing voor het niet in de container passende OPK, niet op instemming van GroenLinks hoeft te rekenen op 30 juni.
Raadsvergadering 30 juni 2022
Binnen de raad vindt iedereen 3DeWolden een belangrijke werkwijze om inwoners te betrekken bij het nemen van besluiten. We starten met de dialoog (1), vervolgen met een debat(2) en dan nemen we de beslissing(3). Maar hoe doorloop je dit wanneer je beperkt wordt door coronamaatregelen?
Is een digitale bijeenkomst voldoende als dialoog met inwoners?
Zo begon Eline Kippers - van Lint haar betoog van de raadsvergadering van 30 juni. Ze stipte twee punten aan, namelijk Westerveld en het voeren van dialoog.
In Westerveld kan het wel
Dat het onderwerp zoveel los heeft gemaakt bij de betrokken vrijwilligers en zelfs de brandweer haar zorgen uitte, speelde niet alleen in De Wolden. Ook in Westerveld kwam er vanuit het college een voorstel om te stoppen met de OPK (Oud Papier en Karton) inzameling met vrijwilligers en dat riep ook daar veel reacties op. De raad daar heeft naar deze groep vrijwilligers geluisterd en ervoor gezorgd dat de oude wijze van inzameling gehandhaafd bleef. En het kan daar uit. Het heeft geen problemen opgeleverd. Dit was dus een mooie gemeente geweest om De Wolden mee te vergelijken om te kijken wat ook andere uitkomsten kunnen zijn wanneer de huidige situatie gehandhaafd blijft.
Wanneer is er sprake van een dialoog?
Het is heel duidelijk dat de vrijwilligers zich niet gehoord voelden. Zelfs insprekers gaven aan onvoldoende respons te hebben gekregen. En dat is ook wel te begrijpen. Als je terugkijkt, is het proces voor de inzameling van oud papier eigenlijk pas begonnen bij het debat op 2 juni en vervolgens met het besluit op 30 juni. De digitale bijeenkomst bleek immers onvoldoende als dialoog. Het college zag de digitale bijeenkomst en de periode voorafgaand aan het debat en besluitvorming wel als volledig dialoog. Zij denkt binnen de coronamaatregelen te hebben voldaan aan 3DeWolden en het recht te zetten door komende periode in gesprek te blijven met de vrijwilligers en samen naar een oplossing voor een alternatief te zoeken.
GroenLinks dient amendement in
Volgens GroenLinks is de dialoog mis gelopen door de coronamaatregelen. En dan is het netjes naar de inwoners om dat toch eerst recht te zetten? Het dialoog moet dus nog gevoerd worden om aan de motie voor onderzoek en hoor en wederhoor voor de voor- en nadelen te voldoen. Dit kan niet worden uitgevoerd wanneer er al een besluit genomen is. Daarom diende GroenLinks een amendement in om recht te doen aan de vrijwilligers en alle aspecten van 3DeWolden goed te doorlopen. Dit kan alleen wanneer de uitkomst nog niet vast ligt, zodat er een eerlijk en open dialoog, debat en besluitvorming kan plaatsvinden met alle opties nog open. Zodat er een weloverwogen besluit kan worden genomen, waarbij iedereen zich gehoord heeft gevoeld.
Amendement voor behoud OPK helaas verworpen
Helaas werd dit amendement verworpen. Vanaf 1 januari 2023 zal er geen papier meer door vrijwilligers worden opgehaald. GroenLinks hoopt dat het college de daad bij het woord voegt en samen met deze vrijwilligers tot goede alternatieven met vergelijkbare opbrengst komt. Ook blijft GroenLinks er scherp op toezien hoe er nu met overtollig OPK, dat niet meer naast de container geplaatst mag worden, wordt omgegaan. GroenLinks blijft het verdere verloop kritisch volgen.